Wervelkolom
Aandoeningen aan de wervelkolom
Wervelkolom
Wervelkolom
De wervelkolom ligt centraal en ondersteunt het lichaam, hij heeft daarnaast een ondersteunende functie en vormt de ruggengraat van ons lichaam. De wervelkolom maakt met het bekken, de gewrichten en ledematen een rechte houding mogelijk en verzekert de mobiliteit van de romp vanaf de nek tot het bekken. Ze stabiliseert met spieren en banden onze houding. Ze beschermt het ruggenmerg en zenuwwortels in het wervelkanaal en heeft een dempende functie door de tussenwervelschijven die tussen de wervels geïntegreerd zijn.
De wervelkolom heeft vanaf de zijkant gezien een dubbele S-vorm en is van vooraf gezien loodrecht opgebouwd. De menselijke wervelkolom bestaat uit 33 tot 34 wervels die van de nek over de borst tot de lendenen van boven naar beneden doorlopend genummerd zijn. De lengte van de wervelkolom is van de eerste halswervel tot aan het stuitje ongeveer 60 tot 70 centimeter. De wervels van de nek (cervicale wervelkolom) worden C1 tot C7, de wervels van de borst (thoracale wervelkolom) Th1 tot TH12 en de wervels van de lendenen (lumbale wervelkolom) L1 tot L5 genoemd. Het heiligbeen heeft vijf en het stuitje vier tot vijf versmolten wervels ofwel rudimentair staartbeen.
De wervelkolom bestaat uit 25 segmenten die kunnen bewegen en 23 tussenwervelschijven. Zes bandsystemen zorgen voor de stabiliteit van de wervelkolom. In totaal treden 31 gepaarde zenuwwortels, die uit het ruggenmerg komen, door de tussenwervelopeningen naar buiten. De kleine facetgewrichten verbinden twee naast elkaar liggende wervels met elkaar en maken, naast de tussenwervelschijven, gewrichtsbanden en spieren, de driedimensionaal beweging van de wervelkolom mogelijk.
Wervels van de nek (cervicale wervelkolom)
De cervicale wervelkolom ondersteunt het hoofd en is het meest flexibele maar ook zwakste deel van de wervelkolom. Ze heeft een natuurlijke naar voren gerichte kromming die lordose genoemd wordt. In het onderste gedeelte staat ze bloot aan sterke mechanische belastingen, waardoor hier vaak slijtage optreedt.
Wervels van de borst (thoracale wervelkolom)
De thoracale wervelkolom vertoon een kromming naar achteren die kyfose genoemd wordt. Aan het borstwervellichaam zitten de ribben vast, welke samen met het borstbeen de borstkas vormen. De thoracale wervelkolom is het meest onbeweeglijke deel van de wervelkolom, maar laat de draaibeweging van de romp in het onderste deel zonder uitzondering toe. In de thoracale wervelkolom treedt vaak een scoliose (verkromming) op.
Lumbale wervelkolom
De lumbale wervelkolom heeft de grootste wervels omdat ze een groot percentage van het lichaamsgewicht moet dragen. Om de romp te kunnen strekken is in de lumbale wervelkolom een hoge mate van flexibiliteit nodig. De lumbale wervelkolom heeft een natuurlijke lordose en heeft ook de meeste slijtage omdat ze is blootgesteld aan hoge mechanische belasting.
Rugpijn
Rugpijn is in de geïndustrialiseerde landen de meest voorkomende ziekte. Eén op de drie mensen heeft last van rugpijn. De wervelkolom is onderhevig aan veroudering en stress gerelateerde veranderingen, die op de tussenwervelschijven, wervels, wervelgewrichten, spieren en gewrichtsbanden van de wervelkolom van invloed kunnen zijn.
Conceptuele uitleg van aandoeningen aan de wervelkolom
Spinale stenose
In het wervelkanaal bevinden zich het ruggenmerg en de spinale zenuwen. Spinale stenose is een vernauwing van het wervelkanaal. Het smalle kanaal heeft de meeste invloed op de lumbale wervelkolom, omdat ze een hoog percentage van het lichaamsgewicht moet dragen en daardoor meer belast wordt. De meest voorkomende symptomen van een vernauwing in de lumbale wervelkolom zijn rug- en beenpijn met een beperkte loopafstand. We spreken van het zogenaamde etalage fenomeen, dit is neurogene claudicatio, een functionele beperking van de benen als gevolg van een doorbloedingsstoornis in het ruggenmerg. De chirurgische behandeling omvat het wijder maken van de vernauwing die, afhankelijk van de zwaarte, met of zonder gebruik van implantaten uitgevoerd wordt.
Spondylarthrose
De artritis van de facetgewrichten staat bekend als spondylarthritis of facet artrose. Het wordt veroorzaakt door een verminderde hoogte van de tussenwervelschijf door slijtage. Door verkeerde belasting slijten de kleine wervelgewrichten en het gewrichtsoppervlakte wordt beschadigd, waardoor het gewrichtskapsel opzet. Men spreekt van arthrose van de facetgewrichten die ook spondylarthritis genoemd wordt.
Door abnormale bewegingspatronen van de pijn, spierspanning als ook wervelgewricht blokkades.
hernia nuclei pulposi
Een hernia veroorzaakt biomechanische irritatie van de zenuwwortel door de hernia nucleus pulposus. Hij komt het vaakst voor in de lumbale wervelkolom, omdat de grootste mechanische spanningen hier ontstaan. Hij veroorzaakt uitstralingspijn en kan leiden tot verlamming van de bovenste en onderste ledematen. De hernia’s worden voor ca 95% conservatief en slecht ca 5% operatief behandeld.
Osteochondrose
Osteochondrose betekent een te hoge botdichtheid van de onderste en bovenste platen van de wervels. Het verouderingsproces leidt tot krimp en verlies van elasticiteit van de tussenwervelschijf met daardoor verlies van hoogte en uiterlijke kenmerken in het bewegingssegment. De zieke tussenwervelschijf kan de kracht die erop uitgeoefend wordt niet meer opvangen. De druk wordt op de basis- en bovenste dekplaten verlegd. Gevolg is compressie van de botstructuur van de basis- en bovenste dekplaten, die osteochondrose wordt genoemd.
Spondylolisthesis
Die Spondylolisthesis, auch als Wirbelgleiten bezeichnet wird, kommt durch verschieben und verkippen sich zwei benachbarte Wirbel gegeneinander zustande. Sekundär bildet sich in der Höhe des Segmentes zu einer Einengung des Spinalkanals. Ursachen sind angeborener Defekt und erworbene Gefügestörung z. B. bei Sportlern (Speerwerfer) sowie verschleißbedingt 4-5% der Bevölkerung, bei Eskimos fast 40%!
Spondylodiscitis
Spondylodiscitis is een ontsteking van het wervellichaam inclusief de aangrenzende tussenwervelschijven. Het veroorzaakt pijn in de wervelkolom en gaat samen met algemene symptomen zoals nachtzweten, koorts of gewichtsverlies. De oorzaak is meestal een bacteriële infectie.
Osteoporose
Osteoporose is een stofwisselingsziekte van het bot en betreft het gehele skelet. Het leidt tot verlies van elasticiteit van het bot met toenemend broze botten. Het wordt veroorzaakt door afname van de botmassa en van het slechter worden van de microarchitectuur van het bot. Het ontstaan van osteoporose hangt samen met de leeftijd en de hormoon- en calciumstofwisseling.
Myogelosis
Spanningen van de rugspieren leiden vaak tot ernstige pijn in de rug. Door fysieke belasting en mentale stress kan een verkeerde houding ontstaan die dan weer tot verharding en spanning van de spieren kan leiden.
Conservatieve en chirurgische therapeutische mogelijkheden bij rugpijn
Acute rugpijn
Bij acute pijn in de rug zal tijdelijk gebruik gemaakt moeten worden van pijnstillers samen met het, zo dicht mogelijk bij de wervelkolom, plaatselijk verdoven. Tevens is het belangrijk dagelijkse activiteiten te blijven uitvoeren. In deze fase zijn gymnastiek, fysiotherapie en massages niet noodzakelijk.
Chronische rugpijn
Indien de symptomen aanhouden, moet er een goede diagnose gesteld worden om de precieze oorzaak in kaart te brengen. Afhankelijk van de oorzaken zijn conservatieve of chirurgische maatregelen nodig. De conservatieve maatregelen zijn onder andere:
- Fysiotherapie
- Balneotherapeutische maatregelen zoals moddertherapie, warmte therapie, oefeningen in bad
- Elektrotherapie
- Verstrekking van hulpmiddelen, loophulpmiddelen, orthesen
- Rugschool
- Medische training
- Ontspanningstherapie
- Gedrags- en zelfhulptraining
- Facetinfiltraties
- Zenuwwortelblokkaden d.m.v. röntgen of CT (PRT)
- ijsbehandeling van de facetgewrichten (cryotherapie)
- Verwijdering van weefsel bij hernia (nucleotomie) aan de lumbale wervelkolom, met implantatie van een plaatshouder (cages) of tussenwervelprothese aan de cervicale wervelkolom
- Verwijding bij wervelkanaalvernauwing (dekompressie chirurgie)
- Verlichten van zenuwstructuren (decompressie) met inbegrip van stabiliseren met schroef-stangsysteem en ruimtehouder (cages) tijdens PLIF procedures (Posterior Lumbale Intervertebral Fusion) of TLIF procedure via een eenzijdige dorsale operatie aan de lumbale wervelkolom
- Stabilisatie en correctie met schroef-stangsysteem bij instabiliteit, krommingen (scoliose), verschoven wervels (spondylolisthesis) of ontstoken wervels (spondylodiscitis).
- Cementinjectie bij osteoporotische wervelfracturen (Ballon-Kyphoplastie)
- Stabilisatie en aanpassing met schroef-stangsysteem bij instabiliteit, misvormingen (scoliose), verschoven wervels (spondylolisthesis) of ontsteking van de tussenwervelschijf (spondylodiscitis)